تمامی مطالب و مشخصات ارائه شده برای سنگدانه ها در این مقاله طبق مبحث نهم مقررات ملی، طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه می باشد.

خواص سنگدانه

با توجه به اینکه سنگ دانه ها حداقل سه چهارم حجم بتن را شامل می شوند، تعجب آور نیست که کیفیت آنها از اهمیت بالایی برخوردار باشد. سنگدانه ها نه فقط می توانند مقاومت بتن ساخته شده را محدود نمایند (زیرا سنگدانه های با خواص نامطلوب نمی توانند بتن پر قدرتی را تولید نمایند)، بلکه خواص آنها به میزان بالایی بر دوام و عملکرد سازهای بتن نیز تاثیر می گذارد.

در ابتدا به دلایل اقتصادی، سنگدانه ها را به عنوان موادی پر کننده و پخش شده در داخل خمیر سیمان در نظر می گرفتند. به هر حال، می توان از دیدگاه دیگری نیز به این مساله نگاه کرد و سنگدانه ها را به عنوان مصالحی در نظر گرفت که به وسیله خمیر سیمان به مجموعه ای یکپارچه تبدیل شده اند (مانند آجر کاری). در حقیقت سنگدانه ها کاملا خنثی و پرکننده نمی باشند و خواص فیزیکی، گرمایی و در بعضی مواقع خواص شیمیایی آنها نیز بر عملکرد بتن تاثیر می گذارد.

سنگدانه ها از سیمان ارزانتر هستند و بنابراین، افزایش مقدار سنگ دانه ها در مخلوط بتن تا حداکثر ممکن، و کاهش مقدار سیمان تا حداقل ممکن، اقتصادی است. ولی اقتصادی بودن، تنها دلیل به کار بردن سنگدانه ها در بتن نیست، بلکه کاربرد آنها امتیازات فنی قابل ملاحظه ای نیز برای بتن دارد. ثبات حجمی سنگ دانه ها و دوام بیشتر آنها نسبت به خمیر سیمان خالص هیدراته، از این امتیازات می باشد.

مقاله مرتبط: بتن آماده | بتن آماده در نیشابور | گروه تفضلی

ویژگی های سنگدانه مصرفی در بتن طبق آیین نامه بتن ایران  (آبا)

• سنگدانه های مصرفی در ساخت بتن، باید دارای کیفیتی باشند که بتوانیم با آنها بتنی، مقاوم و پایا بسازیم.
• سنگدانه های مصرفی در ساخت بتن باید با مشخصات سنگدانه های بتن (دت ۲۰۱) مطابقت داشته باشند.
• سنگدانه هایی را که بعضی از ویژگی های آنها مطابق بند قبل نباشد ولی آزمایش های خاص یا سابقه عملکرد واقعی آنها نشان دهد که می توان با آنها بتنی با مشخصات مورد نظر بتن تازه و با مقاومت و پایایی کافی به دست آورد، با تایید دستگاه نظارت در ساخت بتن مصرف می شود.

تفاوت شن و ماسه

به سنگدانه یا مصالح سنگی بزرگتر از 4.75 میلی متر (بعد چشمه های الک نمره ۴) سنگدانه درشت یا شن و به سنگدانه های ریزتر از 4.75 میلیمتر را سنگدانه ریز یا ماسه می گویند.

ویژگی های اجباری سنگ دانه های ریز یا ماسه طبق آبا

1. مشخصات عمومی
   مشخصات عمومی ماسه (سنگ دانه ریز) شامل ماسه طبیعی (گردگوشه)، ماسه شکسته (تیز گوشه) یا ترکیبی از آن دو می باشد.
2. دانه بندی
   ماسه باید طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۴۹۷۷ تحت آزمون دانه بندی قرار بگیرد و با الزامات گفته شده در این استاندارد مطابقت داشته باشد.
3. مواد زیان آور
   مواد زیان آور موجود در ماسه نباید از حدود داده شده در استاندارد بیشتر باشد.
4. سلامت
   ماسه برای مصرف در بتن در معرض با یخبندان و آب شدگی، پس از ۵ دوره آزمون سلامت طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۴۴۹، هنگام استفاده از سولفات سدیم نباید افت وزنی بیش از ۱۰ درصد یا در صورت استفاده از سولفات منیزیم نباید افت وزنی بیش از ۱۵ درصد داشته باشد.
5. سنگدانه واکنش زا با قلیایی ها
   ماسه مورد مصرف در بتنی که در معرض خیس شدگی، رویارویی زیاد در برابر شرایط جوی مرطوب، یا در تماس با زمین مرطوب قرار خواهد گرفت، نباید حاوی ذراتی باشد که با قلیایی های سیمان واکنش زیان آور ایجاد نموده و باعث انبساط شديد ملات یا بتن گردد. چنانچه سنگدانه ها دارای واکنش زایی زیان آور با قلیایی ها باشند، ممکن است مصرف سیمان های کم قليا (حاوی کمتر از 0.6 درصد قلیایی هایی که به صورت سدیم اکسید می باشند) مشکل را مرتفع کند.

ویژگی های اجباری سنگدانه های ریز یا ماسه طبق آبا

1. مشخصات عمومی
   شن مصرفی در بتن باید شامل شن طبیعی (گردگوشه)، شن شکسته (تیز گوشه)، سنگ شکسته، سرباره کوره آهن گدازی (هواسرد شده)، یا ترکیبی از آنها باشد.
2. دانه بندی
   شن های مصرفی برای محدوده اندازه مشخص شده باید با الزامات دانه بندی شن ها در آیین نامه بتن ایران مطابقت داشته باشد.
3. مواد زیان آور
   مواد زیان آور موجود در شن نباید از حدود داده شده در استاندارد بیشتر باشد.
4. سلامت
   شن برای مصرف در بتن در معرض یخبندان و آب شدگی، پس از ۵ دوره آزمون سلامت طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۴۴۹، هنگام استفاده از سولفات سدیم نباید میانگین افت وزنی بیش از ۱۲ درصد و در هنگام استفاده از سولفات منیزیم نباید میانگین افت وزنی بیش از ۱۸ درصد داشته باشد.
5. سایش لس آنجلس
   مقاومت شن در برابر سایش و ضربه از طریق آزمون سایش لس آنجلس طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۴۴۸ یا ۸۴۴۷ اندازه گیری می شود. افت وزنی حاصل از این آزمون نباید بیش از ۵۰ درصد باشد.
6. سنگدانه واکنش زا با قلیایی ها
   سنگدانه مورد مصرف در بتنی که در معرض خیس شدگی، رویارویی زیاد در برابر شرایط جوی مرطوب، یا در تماس با زمین مرطوب قرار خواهد گرفت، نباید حاوی ذراتی باشد که با قلیایی های سیمان واکنش زیان آور ایجاد نموده و باعث انبساط شدید ملات یا بتن گردد. چنانچه سنگدانه ها دارای واکنش زایی زیان آور با قلیایی ها باشند، ممکن است مصرف سیمان های کم قليا (حاوی کمتر از 0.6 درصد قلیایی هایی که به صورت سدیم اکسید می باشند) مشکل را مرتفع کند.
7. درصد شکستگی
   درصد شکستگی سنگدانه ها باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۱۱۵۶۸ اندازه گیری شده و مقدار آن با مشخص کردن تعداد وجوه شکستگی در محدوده ۱۵ درصد نسبت به مقدار اعلام شده باشد.

محدودیت بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های درشت

بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های درشت نباید از هیچ یک از مقادیر زیر بیشتر باشد:

1. یک پنجم کوچکترین بعد داخلی قالب بتن
2. یک سوم ضخامت دال
3. سه چهارم حداقل فاصله آزاد بین میلگردها
4. سه چهارم پوشش بتن روی میلگردها
5. 38 میلی متر در بتن آرمه
6. 63 میلی متر در بتن حجیم غیر مسلح

جذب آب و تخلخل (پوکی) سنگدانه

وقتی که همه منافذ سنگ دانه ها با آب پر شده باشند گفته می شود که سنگدانه ها در حالت اشباع با سطح خشک (SSD) قرار دارند. اگر سنگ دانه هایی که در این حالت قرار دارند در هوای خشک، مثلا در آزمایشگاه، قرار داده شوند، مقداری از آب داخل منافذ تبخیر خواهد شد و سنگدانه ها کمتر از حالت اشباع با سطح خشک (SSD)، آب خواهند داشت و به این حالت، در هوا خشک شده می گویند. خشک نمودن طولانی مدت سنگ دانه ها در گرمچال سبب می شود که رطوبت داخل آنها به مقدار بیشتری کاهش یابد و زمانی خواهد رسید که هیچ گونه رطوبتی در آنها باقی نمانده است. به این حالت سنگ دانه ها «مغز خشک» می گویند.

سنگ دانه های پولکی

سنگدانه های پولکی دانه هایی هستند که اندازه کوچکترین بعد آنها کمتر از 0.6 برابر میانگین اندازه الک ها است. دانه های سوزنی دانه هایی هستند که بزرگترین بعد آنها بیشتر از 1.8 برابر میانگین اندازه الک ها است.

 

گروه صنعتی و معدنی تفضلی را در اینستاگرام دنبال کنید

 

گروه صنعتی معدنی تفضل

اگر نیاز به کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان دارید

با شماره 05142215757 تماس بگیرید.

یا از طریق این شماره 09153515031  در واتساپ با ما در ارتباط باشید.